9. Nadawanie


  Przed rozpoczęciem nadawania należy upewnić się, że:
- wyjście akustyczne komputera jest poł±czone z gniazdem mikrofonowym radiostacji przez omówiony poprzednio dzielnik napięcia (tłumik).
- wzmocnienie w torze mikrofonowym jest ustawione tak aby automatyczna regulacja mocy (ALC) jeszcze nie reagowała.
- kompresor dźwięku (o ile radiostacja jest w niego wyposażona) jest wył±czony.
Wszystko to zapobiega przesterowaniu nadajnika i powstawaniu zniekształceń nieliniowych powoduj±cych zakłócenia w s±siednich kanałach radiowych. Uwagi te dotycz± zreszt± nie tylko emisji RTTY i nie tylko programu MMTTY ale wszystkich innych programów (i emisji cyfrowych) wykorzystuj±cych system akustyczny komputera. Uwagi te s± istotne w przypadku kluczowania AFSK i nie maj± znaczenia w przypadku korzystania z kluczowania FSK.

    Transmisję rozpoczynamy w jeden z następuj±cych sposobów:
- poprzez naciśnięcie przycisku "TX" w oknie głównym,
- poprzez naciśnięcie klawisza funkcyjnego F9,
- poprzez przyciśnięcie przycisku dowolnego makrorozkazu zawieraj±cego tekst,
- poprzez naciśnięcie kombinacji klawiszy (skrótu) wywołuj±cej odpowiedni makrorozkaz.

Nadawanie


    W trakcie nadawania w oknach wskaźników widma i oscyloskopu widoczny jest sygnał nadawany zamiast odbieranego. Nie jest to rzeczywiste widmo sygnału w.cz., a jedynie widmo sygnału nadawanego przez MMTTY.
    Transmisję kończymy poprzez:
- naciśnięcie przycisku "TXOFF" w oknie głównym MMTTY poniżej przycisku "TX". Powoduje on natychmiastowe przerwanie transmisji bez nadania tekstu do końca.
- naciśnięcie klawisza F8, który również powoduje natychmiastowe zakończenie nadawania.
- ponowne naciśnięcie przycisku "TX". Transmisja kończy się po nadaniu całości tekstu. Na przycisku pojawia się podpis "WAIT" zastępowany przez "TX" po zakończeniu nadawania.
- naciśnięcie klawisza F9, który powoduje zakończenie transmisji po nadaniu tekstu identycznie jak przycisk "TX".
- naciśnięcie przycisku wywołuj±cego makrorozkaz zawieraj±cy w tekście sekwencję znaków _\ (podkreślnik i ukośnik). Transmisja zostaje zakończona po dojściu do tych dwóch znaków. Wywołanie makrorozkazu zawieraj±cego powyższ± sekwencję w czasie odbioru powoduje przejście na nadawanie, nadanie tekstu aż do osi±gnięcia tej sekwencji i automatyczny powrót do odbioru.

9.1. Nadawanie tekstu z klawiatury

    Po przejściu na nadawanie tekst pisany na klawiaturze jest wyświetlany na czarno w dolnym oknie (nadawczym). Po jego nadaniu kolor zmienia się na czerwony. Używane s± zawsze duże litery. Do przegl±dania zawartości okna nadawczego służ± suwak znajduj±cy się z prawej strony oknia i klawisze znacznika (pionowe strzałki). Przycisk "Clear" ("Kasuj") znajduj±cy się powyżej okna nadawczego powoduje skasowanie jego zawartości. Skasowanie tekstu nienadanego powoduje, że nie będzie on nadany.

Okno nadawcze


    Tekst pisany przed przejściem na nadawanie jest zapamiętywany w buforze nadaczym i wyświetlany na czarno w oknie nadawczym. Wywołanie makrorozkazu "begin" (o treści: "his callsign" de "your callsign") powoduje nadanie najpierw jego tekstu, a dopiero potem zawartości bufora nadawczego. Operator może równolegle wpisywać dalszy tekst do bufora nadawczego. Przycisk "wstecz" (ang. "Backspace") pozwala na kasowanie tesktu jeszcze nie nadanego. W przypadku konieczności skorygowania tesktu już nadanego należy nadać dwie litery X i powtórzyć tekst w poprawnym brzmieniu np.
WOTAMXX WITAM
    Menu "Option/Way to send" ("Opcje/Sposób transmisji") pozwala na wybór jednego z trzech sposobów transmisji tekstu: liter na bież±co ("Character out"), pełnych słów ("word") albo całych linii ("line"). W pierwszym przypadku znaki s± nadawane natychmiast po ich napisaniu na klawiaturze, w drugim słowa s± nadawane po napisaniu znaku odstępu na ich zakończenie, natomiast w trzecim zawartość linii jest nadawana dopiero po naciśnięciu klawisza "return" (znaku "CR"). W dwóch ostatnich przypadkach operator może korygować błędy przed nadaniem tekstu. Ostatnia linia tekstu może być kasowana za pomoc± kombinacji CTRL-BACKSPACE.
    Suwak "Wait" ("Opóźnienie") służy do nastawienia opóźnienia przy nadawaniu. Dzięki temu operatorzy mniej wprawni w pisaniu na klawiaturze mog± zyskać czas potrzebny na skorygowanie błędnie napisanego znaku. Opóźnienie można regulować na bież±co w czasie nadawania np. pozwalaj±c na szybkie nadanie przygotowanych tekstów i wolniejsze - tekstów pisanych na bież±co.

Suwak


    Domyślne opóźnienie transmisji ustawia się w konfiguracji programu na karcie "TX" za pomoc± suwaka "Char. Wait" ("Odstęp między znakami"). Ustawienie należy potwierdzić za pomoc± przycisku "OK" u dołu karty.

9.2. Gotowe teksty

    Powyżej okna nadawczego widoczne s± cztery przyciski ekranowe służ±ce do wywoływania uprzednio przygotowanych tekstów. W celu zmiany tekstu należy nacisn±ć wybrany przycisk za pomoc± prawego klawisza myszy. Teksty mog± zawierać podane dalej metasymbole.
    Po prawej stronie klawiszy znajduje się rozwijana lista pozwalaj±ca na wybór dalszych makrorozkazów, które również mog± być modyfikowane przez operatora stacji. W celu wybrania makrorozkazu należy rozwin±ć liste przez naciśnięcie strzałki i zaznaczyć skrypt za pomoc± myszy. Zawartość skryptu pojawia się w oknie nadawczym. W celu zmodyfikowania skryptu należy zazanaczyć go jak wyżej i nacisn±ć przycisk "Edit" ("Edycja") obok. Otwierane jest wówczas specjalne okno edytora. Po dokonaniu modyfikacji należy skasować zawartość okna edytora.

Skrypty


    Dalsze makrorozkazy mog± być wywoływane za pomoc± przycisków znajduj±cych się u góry okna głównego.

Dalsze makrorozkazy



9.3. Wypełniacze

    W przerwach między znakami MMTTY może nadawać ton stopu ("no diddle"), znak przeł±czania na litery ("LTR") lub specjalny znak kodowy ("block diddle"). Wybór znaku wypełniaj±cego dokonywany jest w karcie konfiguracyjnej "TX" w polu "Diddle". Zalecane jest nadawanie znaku przeł±czaj±cego na litery.

9.4. Powrót do liter

    W rozdziale poświęconym odbiorowi omówiono korzyści płyn±ce z automatycznego powrotu do liter po odebraniu znaku odstępu (ang. unshift on space). Dla ułatwienia prawidłowego odbioru korespondentom można wł±czyć t± opcję i przy nadawaniu. Powoduje to automatyczny powrót do liter po nadaniu znaku odstępu i wymusza nadanie znaku przeł±czaj±cego na cyfry za każdym razem kiedy zaczyna się grupa cyfr. Znak przeł±czania na cyfry jest dzięki temu nadawany częściej, co zapobiega ew. przekłamaniom u korespondenta. Wyboru trybu dokonuje się w karcie "TX" - pole "UOS".

9.5. Częstotliwości mark i space

    Nadawane częstotliwości mark i space s± zależne od wł±czenia lub wył±czenia sieciowego trybu pracy. Tryb pracy przeł±czany jest za pomoc± przycisku "NET". Przy wył±czonym trybie sieciowym częstotliwości nadawania (AFSK) pozostaj± stałe i zgodne z wybranymi w karcie konfiguracyjnej demodulatora niezależnie od tego czy wł±czona jest automatyka dostrojenia czy też nie.
    Wł±czenie trybu sieciowego powoduje, że częstotliwości nadawane (dla AFSK) s± zgodne z odbieranymi, a więc zmieniaj± się w wyniku działania automatyki dostrojenia. Tryb pracy automatyki wybierany jest w karcie konfiguracyjnej AFC/ATC/PLL. Operator może wybrać stały odstęp (ang. "shift") i śledzenie częstotliwości mark zaznaczaj±c pozycję "Fixed" lub korzystać ze standardowych wartości ("HAM").

9.6. Transmisje próbne

    Pozycja "Test" w menu "Option" ("Opcje") powoduje nadanie ci±gu RY a następnie wszystkich liter alfabetu. W celu zakończenia transmisji należy nacin±ć przycisk "TXOFF". Funkcja dostępna tylko w trybie FSK.

9.7. Makrorozkazy w zawodach

    Dostępne w MMTTY makrorozkazy mog± znacznie ułatwić pracę w zawodach. Operator może przygotować teksty powitalne i informacyjne w różnych językach, standardowe raporty w wymaganym formacie, wywołania itp. Wywołania mog± być automatycznie nadawane cyklicznie z przerwami na nasłuch. Teksty mog± być nawet nadawane automatycznie bez potrzeby wywoływania ich za pomoc± przycisków. Więcej szczegółów na ten temat znajduje się w dalszym ci±gu instrukcji.

9.8. Poziom sygnału wyjściowego

    Poziom sygnału wyjściowego może być regulowany za pomoc± miksera Windows lub w konfiguracji programu. W pierwszym przypadku należy wywołać mikser z menu "Option/Adjust Volume" ("Opcje/Siła sygnału") lub poprzez naciśnięcie symbolu miksera (często: głośniczka lubpotencjometru suwakowego) w pasku zadań systemu Windows obok zegara i wyregulować poziom za pomoc± widocznego w oknie miksera potencjometru suwakowego kanału wyjścia linii. Potencjometr ogólny siły głosu powoduje zmiany we wszystkich kanałach i dlatego jego użycie nie jest wskazane. Zaleca się zapoznanie z instrukcj± obsługi miksera Windows. Regulacja siły sygnału daje natychmiastowy skutek.
    W drugim przypadku należy zmienić położenie suwaka "Digital output" (Wyjście cyfrowe") w karcie konfiguracyjnej "TX" i potwierdzić ustawienie za pomoc± przycisku "OK" u dołu karty. Zmiana poziomu następuje dopiero po potwierdzeniu.

Potencjometr w konfiguracji




Wydanie z dn. 14.02.2001.

© Prawa autorskie Krzysztof D±browski, OE1KDA.