9. Nadawanie

Przed
rozpoczęciem nadawania należy upewnić się, że:
- wyjście akustyczne komputera jest poł±czone z gniazdem mikrofonowym
radiostacji przez omówiony poprzednio dzielnik napięcia (tłumik).
- wzmocnienie w torze mikrofonowym jest ustawione tak aby automatyczna
regulacja mocy (ALC) jeszcze nie reagowała.
- kompresor dźwięku (o ile radiostacja jest w niego wyposażona) jest
wył±czony.
Wszystko to zapobiega przesterowaniu nadajnika i powstawaniu zniekształceń
nieliniowych powoduj±cych zakłócenia w s±siednich kanałach radiowych.
Uwagi te dotycz± zreszt± nie tylko emisji RTTY i nie tylko programu MMTTY
ale wszystkich innych programów (i emisji cyfrowych) wykorzystuj±cych
system akustyczny komputera. Uwagi te s± istotne w przypadku kluczowania
AFSK i nie maj± znaczenia w przypadku korzystania z kluczowania FSK.
Transmisję rozpoczynamy w jeden z następuj±cych
sposobów:
- poprzez naciśnięcie przycisku "TX" w oknie głównym,
- poprzez naciśnięcie klawisza funkcyjnego F9,
- poprzez przyciśnięcie przycisku dowolnego makrorozkazu zawieraj±cego
tekst,
- poprzez naciśnięcie kombinacji klawiszy (skrótu) wywołuj±cej
odpowiedni makrorozkaz.

W trakcie nadawania w oknach wskaźników widma i
oscyloskopu widoczny jest sygnał nadawany zamiast odbieranego. Nie jest
to rzeczywiste widmo sygnału w.cz., a jedynie widmo sygnału nadawanego
przez MMTTY.
Transmisję kończymy poprzez:
- naciśnięcie przycisku "TXOFF" w oknie głównym MMTTY poniżej przycisku
"TX". Powoduje on natychmiastowe przerwanie transmisji bez nadania tekstu
do końca.
- naciśnięcie klawisza F8, który również powoduje natychmiastowe
zakończenie nadawania.
- ponowne naciśnięcie przycisku "TX". Transmisja kończy się po nadaniu
całości tekstu. Na przycisku pojawia się podpis "WAIT" zastępowany przez
"TX" po zakończeniu nadawania.
- naciśnięcie klawisza F9, który powoduje zakończenie transmisji po
nadaniu tekstu identycznie jak przycisk "TX".
- naciśnięcie przycisku wywołuj±cego makrorozkaz zawieraj±cy w tekście
sekwencję znaków _\ (podkreślnik i ukośnik). Transmisja zostaje zakończona
po dojściu do tych dwóch znaków. Wywołanie makrorozkazu zawieraj±cego
powyższ± sekwencję w czasie odbioru powoduje przejście na nadawanie,
nadanie tekstu aż do osi±gnięcia tej sekwencji i automatyczny powrót
do odbioru.
9.1. Nadawanie tekstu z klawiatury
Po przejściu na nadawanie tekst pisany na klawiaturze
jest wyświetlany na czarno w dolnym oknie (nadawczym). Po jego nadaniu
kolor zmienia się na czerwony. Używane s± zawsze duże litery. Do przegl±dania
zawartości okna nadawczego służ± suwak znajduj±cy się z prawej strony
oknia i klawisze znacznika (pionowe strzałki). Przycisk "Clear" ("Kasuj")
znajduj±cy się powyżej okna nadawczego powoduje skasowanie jego zawartości.
Skasowanie tekstu nienadanego powoduje, że nie będzie on nadany.

Tekst pisany przed przejściem na nadawanie jest
zapamiętywany w buforze nadaczym i wyświetlany na czarno w oknie nadawczym.
Wywołanie makrorozkazu "begin" (o treści: "his callsign" de "your callsign")
powoduje nadanie najpierw jego tekstu, a dopiero potem zawartości bufora
nadawczego. Operator może równolegle wpisywać dalszy tekst do bufora nadawczego.
Przycisk "wstecz" (ang. "Backspace") pozwala na kasowanie tesktu jeszcze nie
nadanego. W przypadku konieczności skorygowania tesktu już nadanego należy nadać
dwie litery X i powtórzyć tekst w poprawnym brzmieniu np.
WOTAMXX WITAM
Menu "Option/Way to send" ("Opcje/Sposób transmisji")
pozwala na wybór jednego z trzech sposobów transmisji tekstu: liter na bież±co
("Character out"), pełnych słów ("word") albo całych linii ("line"). W
pierwszym przypadku znaki s± nadawane natychmiast po ich napisaniu na klawiaturze,
w drugim słowa s± nadawane po napisaniu znaku odstępu na ich zakończenie,
natomiast w trzecim zawartość linii jest nadawana dopiero po naciśnięciu
klawisza "return" (znaku "CR"). W dwóch ostatnich przypadkach operator może
korygować błędy przed nadaniem tekstu. Ostatnia linia tekstu może być
kasowana za pomoc± kombinacji CTRL-BACKSPACE.
Suwak "Wait" ("Opóźnienie") służy do nastawienia opóźnienia
przy nadawaniu. Dzięki temu operatorzy mniej wprawni w pisaniu na klawiaturze
mog± zyskać czas potrzebny na skorygowanie błędnie napisanego znaku. Opóźnienie
można regulować na bież±co w czasie nadawania np. pozwalaj±c na szybkie
nadanie przygotowanych tekstów i wolniejsze - tekstów pisanych na bież±co.

Domyślne opóźnienie transmisji ustawia się w konfiguracji
programu na karcie "TX" za pomoc± suwaka "Char. Wait" ("Odstęp między znakami").
Ustawienie należy potwierdzić za pomoc± przycisku "OK" u dołu karty.
9.2. Gotowe teksty
Powyżej okna nadawczego widoczne s± cztery przyciski
ekranowe służ±ce do wywoływania uprzednio przygotowanych tekstów. W celu zmiany
tekstu należy nacisn±ć wybrany przycisk za pomoc± prawego klawisza myszy.
Teksty mog± zawierać podane dalej metasymbole.
Po prawej stronie klawiszy znajduje się rozwijana lista
pozwalaj±ca na wybór dalszych makrorozkazów, które również mog± być modyfikowane
przez operatora stacji. W celu wybrania makrorozkazu należy rozwin±ć liste
przez naciśnięcie strzałki i zaznaczyć skrypt za pomoc± myszy. Zawartość skryptu
pojawia się w oknie nadawczym. W celu zmodyfikowania skryptu należy zazanaczyć go
jak wyżej i nacisn±ć przycisk "Edit" ("Edycja") obok. Otwierane jest wówczas
specjalne okno edytora. Po dokonaniu modyfikacji należy skasować zawartość
okna edytora.

Dalsze makrorozkazy mog± być wywoływane za pomoc±
przycisków znajduj±cych się u góry okna głównego.

9.3. Wypełniacze
W przerwach między znakami MMTTY może nadawać ton
stopu ("no diddle"), znak przeł±czania na litery ("LTR") lub specjalny znak
kodowy ("block diddle"). Wybór znaku wypełniaj±cego dokonywany jest w karcie
konfiguracyjnej "TX" w polu "Diddle". Zalecane jest nadawanie znaku
przeł±czaj±cego na litery.
9.4. Powrót do liter
W rozdziale poświęconym odbiorowi omówiono korzyści
płyn±ce z automatycznego powrotu do liter po odebraniu znaku odstępu (ang.
unshift on space). Dla ułatwienia prawidłowego odbioru korespondentom można
wł±czyć t± opcję i przy nadawaniu. Powoduje to automatyczny powrót do liter
po nadaniu znaku odstępu i wymusza nadanie znaku przeł±czaj±cego na cyfry
za każdym razem kiedy zaczyna się grupa cyfr. Znak przeł±czania na cyfry
jest dzięki temu nadawany częściej, co zapobiega ew. przekłamaniom u
korespondenta. Wyboru trybu dokonuje się w karcie "TX" - pole "UOS".
9.5. Częstotliwości mark i space
Nadawane częstotliwości mark i space s± zależne od
wł±czenia lub wył±czenia sieciowego trybu pracy. Tryb pracy przeł±czany jest
za pomoc± przycisku "NET". Przy wył±czonym trybie sieciowym częstotliwości
nadawania (AFSK) pozostaj± stałe i zgodne z wybranymi w karcie konfiguracyjnej
demodulatora niezależnie od tego czy wł±czona jest automatyka dostrojenia czy
też nie.
Wł±czenie trybu sieciowego powoduje, że częstotliwości
nadawane (dla AFSK) s± zgodne z odbieranymi, a więc zmieniaj± się w wyniku
działania automatyki dostrojenia. Tryb pracy automatyki wybierany jest w
karcie konfiguracyjnej AFC/ATC/PLL. Operator może wybrać stały odstęp (ang.
"shift") i śledzenie częstotliwości mark zaznaczaj±c pozycję "Fixed" lub
korzystać ze standardowych wartości ("HAM").
9.6. Transmisje próbne
Pozycja "Test" w menu "Option" ("Opcje") powoduje
nadanie ci±gu RY a następnie wszystkich liter alfabetu. W celu zakończenia
transmisji należy nacin±ć przycisk "TXOFF". Funkcja dostępna tylko w
trybie FSK.
9.7. Makrorozkazy w zawodach
Dostępne w MMTTY makrorozkazy mog± znacznie
ułatwić pracę w zawodach. Operator może przygotować teksty powitalne
i informacyjne w różnych językach, standardowe raporty w wymaganym
formacie, wywołania itp. Wywołania mog± być automatycznie nadawane
cyklicznie z przerwami na nasłuch. Teksty mog± być nawet nadawane
automatycznie bez potrzeby wywoływania ich za pomoc± przycisków.
Więcej szczegółów na ten temat znajduje się w dalszym ci±gu instrukcji.
9.8. Poziom sygnału wyjściowego
Poziom sygnału wyjściowego może być regulowany za
pomoc± miksera Windows lub w konfiguracji programu. W pierwszym przypadku
należy wywołać mikser z menu "Option/Adjust Volume" ("Opcje/Siła sygnału")
lub poprzez naciśnięcie symbolu miksera (często: głośniczka lubpotencjometru
suwakowego) w pasku zadań systemu Windows obok zegara i wyregulować poziom
za pomoc± widocznego w oknie miksera potencjometru suwakowego kanału wyjścia
linii. Potencjometr ogólny siły głosu powoduje zmiany we wszystkich kanałach
i dlatego jego użycie nie jest wskazane. Zaleca się zapoznanie z instrukcj±
obsługi miksera Windows. Regulacja siły sygnału daje natychmiastowy skutek.
W drugim przypadku należy zmienić położenie
suwaka "Digital output" (Wyjście cyfrowe") w karcie konfiguracyjnej
"TX" i potwierdzić ustawienie za pomoc± przycisku "OK" u dołu karty.
Zmiana poziomu następuje dopiero po potwierdzeniu.

Wydanie z dn. 14.02.2001.
© Prawa autorskie Krzysztof D±browski, OE1KDA.
