10. Widma sygnału


  Jjednym z najczęstszych "grzechów" popełnianych przez operatorów pracuj±cych emisj± PSK31 (i nie tylko) jest przesterowanie nadajnika. Prac± w nieliniowym zakresie powoduje powstanie produktów intermodulacyjnych znacznie poszerzaj±cych zajmowane pasmo i powoduj±cych zakłócenia s±siednich stacji. Przestrzeganie podawanych w instrukcjach programów reguł doboru poziomu modulacji zapobiega wprawdzie w przeważaj±cej liczbie przypadków przed nadmiernymi zniekształceniami ale całkowit± pewność można uzyskać po obejrzeniu widma własnego sygnału na ekranie analizatora widma. Jest to jednak przyrz±d drogi i niedostępny dla większości amatorów. Nowsze wersje programów komunikacyjnych PSK31 s± z tego względu wyposażone w podprogramy dokonuj±ce pomiaru poziomu składowych pasożytniczych. Na optyczn± (mocno przybliżon±) ocenę jakości odbieranych sygnałów pozwalaj± panoramiczne wskaźniki widma (wskaźniki wodospadowe). Część programów jest również wyposażona w proste analizatory widma. Oczywiście to całe wyposażenie pozwala jedynie na ocenę i pomiary jakości sygnałów odbieranych a nie sygnału własnego. Operatorzy stacji musz± więc polegać na raportach korespondentów.

    Prawidłowego pomiaru (lub optycznej oceny) najłatwiej dokonać w czasie transmisji znaków wypełniaj±cych. Transmitowany jest wówczas ci±g zer powoduj±cych kolejne zmiany fazy o 180 stopni. Czysty sygnał zawiera wówczas jedynie dwa pr±żki oddalone od środka o +/- 15,625Hz. Ich poziom jest właśnie poziomem odniesienia dla pomiaru zawartości składowych pasożytniczych. Na wskaźniku wodospadowym sygnał taki jest widoczny w postaci dwóch kresek przypominaj±cych szyny. Pojawiaj±ce się wokół nich dodatkowe słabsze kreski odpowiadaj± właśnie pr±żkom pasożytniczym. Na ilustracji poniżej przedstawiono dokładniejszy obraz widma czystego sygnału. Częstotliwość środkowa wynosi w tym przykładzie 100 Hz a częstotliwości pr±żków - odpowiednio 84,375 Hz i 115,625 Hz.

Czysty sygnał PSK31


    Częstotliwości widocznych na następnej ilustracji składowych intermodulacyjnych 3 rzędu (2F1-F2) i (2F2-F1) wynosz± 53,125 Hz i 146,875 Hz. Poziom składowych 3 rzędu wynosi w tym przykładzie -40 dB a oprócz tego widoczne s± składowe 5 rzędu. Ich udział w całości ma jednak znikome znaczenie, dlatego też wynik pomiaru obrazuje stosunek poziomów składowych podstawowych i składowych 3 rzędu.

IMD = -40 dB


    Następny wykres wyjaśnia dlaczego pomiar słabszych i gin±cych w zakłóceniach sygnałów daje błędne wyniki. Poziom składowych pasożytniczych wynosi w dalszym ci±gu -40 dB ale s± one zakryte przez zakłócenia słabsze od sygnału użytecznego tylko o 20 dB. Otrzymujemy wynik pomiaru -20 dB. We wskazaniach WinPsk opuszcza znak i przedstawia wyniki w postaci liczby dodatniej. Wyniki pomiaru mog± zostać też zafałszowane przez niekorzystne warunki propagacji. WinPsk podobnie dokonuje miarodajnego pomiaru tylko w czasie odbioru znaków wypełniaj±cych.

Pomiar w zakłóceniach




Wydanie z dn. 31.07.2000.

© Prawa autorskie Krzysztof D±browski, OE1KDA.